50 yaşın üzerinde daha sık olmakla birlikte her yaşta görülebilen zona, varicella zoster isimli virüsünün neden olduğu, duyusal sinir hücresi gruplarını (dorsal kök ganglionlarını) tutan, ağrılı, döküntülü bir deri hastalığıdır. Tıp dilinde ‘’herpes zoster’’ adıyla anılan zona hastalığının oftalmi, oral, kranial, otik olmak üzere 4 farklı çeşidi olup kendini en çok ağrı, ciltte kabartı, kaşıntı ve döküntüler ile belli eder.
Zonaya neden olan virüs, sinir trasesi boyunca lokal olarak sinir hücrelerinden deri yüzeyine ulaşır ve burada veziküler döküntülerle kendini gösterir. Genellikle vücudun bir yarısında görülen zona, diz, dirsek altında kalan bölgelerde oldukça seyrek görülür.
Zona üçüncü gün sonunda kabarcıklar ile en yaygın halini alır. Bundan sonra kabarcıklar patlayarak kabuk bağlamaya başlar. İyileşmesi 2-3 haftayı bulan hastalık süresince kabarcıklar ortaya çıkarken ateş yükselebilir ve bazı hallerde lenf bezleri şişebilir. Çok nadiren zona hastalığı geçtikten haftalar ve hatta aylar sonra buradaki sinirlerde ağrılar görülür ve buna postzosterik nevralji (zona sonu sinirsel ağrı ) denir. Bu hastalarda zona iyileştikten aylar ve hatta yıllar sonra bile ağrı devam edebilir. Suçiçeği hastalığı genellikle çocukluk çağında geçirilir. Hastalık iyileştikten sonra virüs vücutta uyur vaziyette kalır. Vücudun direncini düşürerek bağışıklık sistemini zayıflatan herhangi bir durumdan sonra suçiçeği virüsü yeniden aktifleşir. Ancak bu kez suçiçeği yerine vücudun sadece bir bölgesinde sınırlı, ağrılı ve deriden kabarık döküntüler şeklinde tanımlanabilecek "zona" hastalığını oluşturur. Döküntüler iyileşip yok olduktan sonra ağrı devam ederse bu durumda "postherpetik nevralji" tablosu söz konusudur. Ağrının döküntüler iyileştikten sonra da sürmesinin nedeni iltihaplanan sinirin hasara uğramış olmasıdır.
Zona Nedenleri
Çocukken geçirilen suçiçeği ile varicella zoster isimli virüs vücuttaki bazı sinirlere yerleşmiş olur. Suçiçeğine ve ardından da zonaya neden olan bu virüs vücutta herhangi bir sorun oluşturmadan yıllarca beklemede kalabilir. Bağışıklık sisteminin zayıflaması ile yeniden aktif hale gelebilir. Bağışıklık sisteminin zayıflama nedenlerini şöyle sıralayabiliriz;
- Yaşlanma
- Romatizmal hastalıklar gibi kronik sağlık sorunları
- Kanser ve kanser tedavisi
- Dengesiz beslenme
- Bazı ilaçlar
- Zatürre, AİDS gibi ciddi enfeksiyonlar
Zona Belirtileri
Zona belirtilerin şiddeti ve süresi hastanın bağışıklık sisteminin durumuna ve yaşına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Çoğunlukla zona belirtileri arasında döküntülerden birkaç gün önce ağrı, yanma, kaşınma görülür. Bağışıklık sistemi fazlasıyla zayıf kişilerde şikâyetler, uyku uyutmayacak ve ilaç ile hafiflemeyecek kadar ağır seyredebilir.
Zona belirtilerinin ortaya çıkmasında bazen değişiklikler olabilir. Hastalık, döküntülerden önce şiddetli ağrı ile de kendini gösterebilir. Bu durum, ağrının olduğu bölgeye göre sıklıkla kalp krizi, böbrek taşı veya apandisit ile karıştırılabilmektedir. Böyle durumlarda deri döküntüleri genellikle ağrı başladıktan birkaç gün sonra ortaya çıkmaktadır.
TEDAVİSİ
Kliniğimizde sebebe yönelik bütüncül bakış açısıyla hasta ele alınıp bir tedavi programı oluşturulur. Geleneksel ve tamamlayıcı tedavi yöntemlerinin seçimi, kombinasyonları, dozu, sırası kişiye göre farklılık gösterir. Bunun için kişinin iyi değerlendirilmesi önemlidir. Hekimlerimiz muayene sonrası geleneksel tedavi yöntemlerinden uygun olan kombinasyonları hastaya uygun dozlarda seçerek tedavi sürecine başlanır.